انصار: (د لیندۍ ۲۱ مه)، د دسمبر په ۸مه، د یکشنبې په سهار یو ۴۲ کلن سړی چې ږیره یې وه او ساده شنې پوځي جامې یې اغوستې وې، د دمشق د امویانو جومات ته ورغی او د خلکو یوې کوچنۍ ډلې ته یې د سوریې ملت، سیمې او نړۍ په اړه وینا وکړه.
هغه د اسد د حکومت سقوط د اسلامي امت بریا وبلله او په دې اړه یې د تفکر او دعا غوښتنه وکړه. هغه وویل: زه شاوخوا ۲۰ کاله له دې ځایه ووتم او زړه مې د دې شیبې هیله درلوده.
ابومحمد جولاني، چې اصلي نوم یې احمد شراع دی، په دمشق کې د یوې پرمختللې کورنۍ په شتمنه سیمه کې لوی شوی دی او د طب زده کړې یې کولې، خو خپلې زده کړې یې بشپړې نه کړې.
خو د شاوخوا دوه لسیزو لپاره، هغه د خپل اصلي نوم پر ځای په ځان جولاني مستعار نوم کېښود. دا نوم د جهادي جنګیالیو د دود له مخې ورکړل شوی و، چې د خپلو غړو لپاره نوي هویتونه جوړوي ترڅو د مسلمانانو تاریخي ویاړونه په یاد وساتي او همداراز د هغوی پېژندګلوي سخته کړي.
ابومحمد جولاني له ۲۰۰۳ څخه تر ۲۰۰۶ پورې له نورو جهاديانو سره د امریکايي سرتیرو پر وړاندې په عراق کې جګړه وکړه او بیا یې شاوخوا پنځه کاله په عراق کې په حبس کې تېر کړل.
په ۲۰۱۱ میلادي کال کې بیرته سوریې ته ستون شو څو د اسلامپالو هم د داعش او هم د القاعده د لیکو په مبارزو کې مهم رول ولوبوي.
د لویدیځو رسنیو د راپورونو له مخې، وروسته هغه د اسلامپالې ډلې «هېئت تحریر الشام» مشري ترلاسه کړه او له ۲۰۱۷ میلادي کال راهیسې یې په شمال لوېدیځه سوریه کې په ادلب کې خپل واک په ۲ میلیونو خلکو تحمیل کړ.
بالاخره یې تېره میاشت، د «هیئت تحریر الشام» تر کنټرول لاندې د وسله والو د ائتلاف مشري وکړه او په سوریه کې یې په چټکۍ سره پرمختګ وکړ، په ۱۱ ورځو کې دمشق ته ورسېد.
لویدیځې رسنۍ اوس وايي، پوښتنه دا ده چې په سوریه کې به څوک واک په لاس کې لري؟ ابومحمد جولاني، چې د امریکا، بریتانیا، او نورو هېوادونو له خوا د ترهګر په توګه پېژندل شوی و او د نیولو لپاره یې ۱۰ میلیون ډالره انعام ټاکل شوی و؟ یا احمد شراع، چې له القاعده جلا شو او خپله لار یې غوره کړه ترڅو وښيي چې د هغه تر کنټرول لاندې تنظیم پر لوېدیځ د برید نیت نه لري؟
تر اوسه دې پوښتنې ته واضح ځواب نه شته، او په دې اړه لږ اجماع شته. ګڼ شمېر شنونکي وایي چې دمشق ته د احمد شراع د ننوتلو پرېکړه او خپل جنګي نوم پرېښودل، هغه نښې دي چې ښيي له جهادي افراط څخه نسبتاً معتدل حالت ته د هغه تګ ممکن دی. خو یوازې دا نښې بسنه نه کوي.
ویل کېږي چې په حلب کې، چې د هغه ائتلاف تر کنټرول لاندې یاغیانو تېره میاشت نیولی و، «هیئت تحریر الشام» د پخواني رژیم د سرتېرو لپاره د عفوې فرمان ورکړ. د دې ډلې غړي کور په کور ګرځېدلي څو مسیحي اوسېدونکو ته ډاډ ورکړي چې دوی ته به زیان ونه رسېږي، او کوردانو ته یې پیغام لېږلی چې «تنوع هغه قوت دی چې موږ پرې ویاړو.»
همداراز راپور ورکړل شوی چې خپله احمد شراع د شیعه اسماعیلی مشرانو د نظر جلبولو لپاره ډیپلوماټیکې هڅې پیل کړي، چې دې کار د ده وسله والو ته د کلیدي ښارونو نیول ممکن شوي دي.
په سوریه کې د بشار اسد وسلوالو مخالفانو تر واکمنېدو وروسته اعلان وکړ چې دوی به ښځو ته نه وايي چې څنګه جامې واغوندي. د دې یاغیانو مشرتابه د دوشنبې په ورځ، د قوس په ۱۹مه، په ټولنیزو رسنیو کې په یوه اعلامیه کې وویل چې د ښځو په لباس کې مداخله یا د هغوی د جامو او بڼې په اړه هر ډول غوښتنه تحمیلول منع دي.
په اعلامیه کې ټینګار شوی چې شخصي آزادي د ټولو لپاره تضمین شوې ده او د افرادو حقوقو ته درناوی د یو متمدن هېواد د جوړولو اساس دی.
سره له دې چې په سوریه کې هم القاعده ته نژدې اسلمپال واک ته رسیدلي، خو د دوی دا ډول څرګندونې ښيي چې د افغان طالبانو په شان د نجونو په تعلیم کې د خنډ رامنځته کولو هیڅ امکان نه شته څه پاته شوه دا چې د ښځو غږ عورت وګڼي.
دا مسله که له یوې خوا ښه زیری ورکوي ځکه چې نړیوالو ته ښودل کېږي چې اسلام هغه نه دی چې طالبان یې په خپلو افراطي اعمالو ښيي خو له بلې خوا دنیاوالو ته دا پیغام هم رسولی شي چې د افغانانو ملایان او په مجموع کې ټولنه څومره بدوي او وروسته پاتې ده.
URL تعقيب: https://www.ansarpress.com/pashto/34773
